Στρεπτόκοκκος: Όσα πρέπει να προσέχουν οι γονείς για παιδιά έως 12 ετών - Τι λένε ειδικοί
Από τις αρχές ήδη του 2024 τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και οι εθνικές υγειονομικές αρχές είναι σε επιφυλακή για την αύξηση κρουσμάτων στρεπτόκοκκου της ομάδας Α. Τον περασμένο Ιανουάριο τα κρούσματα στη χώρα μας και διεθνώς εντοπίζονταν πρωτίστως σε παιδιά, με τον ΠΟΥ να συνιστά τη στενή παρακολούθηση της επιδημιολογικής κατάστασης στην Ευρώπη.
Τα κρούσματα που επανέφεραν τις ανησυχίες στο προσκήνιο είναι πλέον ενηλίκων. Ας δούμε λοιπόν τι γνωρίζουμε για τον στρεπτόκοκκο. Ποια είναι τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται. Πώς γίνεται η μετάδοσή του από άνθρωπο σε άνθρωπο. Πόσο επικίνδυνος μπορεί να αποδειχθεί. Και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Τι είναι ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α
Όπως διαβάζουμε στην επίσημη σελίδα του ΕΟΔΥ, ο στρεπτόκοκκος είναι ένα κοινό βακτήριο, το οποίο μάλιστα ζει επάνω μας. Πολλοί από εμάς το φέρουμε στο λαιμό και στο δέρμα μας, χωρίς όμως να εμφανίζουμε συμπτώματα λοίμωξης.
Παρόλα αυτά το συγκεκριμένο παθογόνο μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένες περιπτώσεις λοίμωξη, ήπια ή και σοβαρή. Οι σοβαρές λοιμώξεις προέρχονται από τον διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α(iGAS). Αυτές οι λοιμώξεις προκαλούνται όταν τα βακτήρια μεταφερθούν σε μέρη του σώματος όπου κανονικά δεν ανιχνεύονται, όπως στους πνεύμονες ή αλλού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.
Ο τρόπος μετάδοσης και οι ευάλωτες ομάδες
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με ένα μολυσμένο άτομο, μέσω του βήχα και του φτερνίσματος ή από μια πληγή.
Μάλιστα οι ειδικοί προειδοποιούν πως είναι δυνατόν κάποιοι να φέρουν τα βακτήρια και να μπορούν να τα μεταδώσουν χωρίς οι ίδιοι να αισθάνονται αδιαθεσία ή να παρουσιάζουν συμπτώματα κάποιας λοίμωξης. Ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ μεγαλύτερος όταν ένα άτομο έχει συμπτώματα.
Οποιοσδήποτε μπορεί να νοσήσει από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο πιο ευάλωτοι στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά κάτω των 10 ετών, οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι άνθρωποι με χρόνια νοσήματα και όσοι διαβιούν σε κακές συνθήκες υγιεινής και σε συνθήκες συγχρωτισμού.
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, πονόλαιμο, δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα (πετέχειες) στην υπερώα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αν παρατηρηθεί πυρετός που επιμένει, έντονη κυνάγχη, δυσκαταποσία ή πυρετός σε συνδυασμό με εξάνθημα, ή έντονη καταβολή τότε πρέπει να πάμε άμεσα στο γιατρό γιατί η διεισδυτική λοίμωξη από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο εξελίσσεται ταχύτατα.
Πόσο επικίνδυνος είναι
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α προκαλεί λοιμώξεις στο δέρμα, τους μαλακούς ιστούς και την αναπνευστική οδό. Είναι μεταξύ άλλων υπεύθυνος για λοιμώξεις όπως αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, οστρακιά και μολυσματικό κηρίο. Οι λοιμώξεις αυτές σπάνια είναι σοβαρές και τα συμπτώματα υποχωρούν με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής
Σε κάποιες περιπτώσεις εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προσβολή των νεφρών (μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα) ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός) .
Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus), δηλαδή πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.
Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένα άτομο έχει ανοιχτά τραύματα που επιτρέπουν στα βακτήρια να εισέλθουν στον ιστό, από βλάβες στην αναπνευστική οδό μετά από ιογενές νόσημα ή σε άτομο που έχει μειωμένη ανοσία σε κάποια λοίμωξη λόγω υποκείμενου νοσήματος ή φαρμακευτικής αγωγής.
Μορφές διεισδυτικής νόσου του βακτηριδίου αποτελούν
η νεκρωτική περιτονίτιδα (necrotizing fasciitis)
και το στρεπτοκοκκικό σύνδρομο τοξικής καταπληξίας (Streptococcal Toxic Shock Syndrome).
Ο τρόπος αντιμετώπισης
Όταν διαγνωσθεί η λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α οι ειδικοί την αντιμετωπίζουν άμεσα με αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.
Τα μέτρα πρόληψης της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο περιλαμβάνουν:
Σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και της υγιεινής των χεριών
Εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας
Αποφυγή του συγχρωτισμού και σωστό αερισμό των χώρων
Σωστή καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών και των συχνά χρησιμοποιούμενων αντικειμένων, σύμφωνα με τις οδηγίες των ειδικών
Περιορισμός των ατόμων που νοσούν σε κατ’ οίκον νοσηλεία, τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της αντιβιοτικής τους αγωγής
Να σημειωθεί ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Ωστόσο είναι σε εξέλιξη κάποιες κλινικές δοκιμές.