Μάιος: Μήνας Ευαισθητοποίησης για το Μελάνωμα και τον Καρκίνο του Δέρματος – Πώς να Προστατευτείτε
Ο Μάιος έχει καθιερωθεί διεθνώς ως ο Μήνας Ευαισθητοποίησης για το Μελάνωμα και τον Καρκίνο του Δέρματος (Melanoma and Skin Cancer Awareness Month), με στόχο την ενημέρωση του κοινού για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη σημασία της προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία.
Τι είναι το Μελάνωμα και γιατί είναι τόσο επικίνδυνο;
Το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, καθώς μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε άλλα όργανα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2025, περίπου 104.960 άτομα στις ΗΠΑ θα διαγνωστούν με μελάνωμα, ενώ περίπου 8.430 άτομα θα χάσουν τη ζωή τους από τη νόσο. Παρόλο που είναι λιγότερο συχνό από άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος, το μελάνωμα είναι υπεύθυνο για τη συντριπτική πλειονότητα των θανάτων από καρκίνο του δέρματος.
Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου;
Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) από τον ήλιο ή τα τεχνητά μέσα μαυρίσματος (solarium) αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν:
Ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά και μάτια
Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία
Μεγάλος αριθμός ή άτυποι σπίλοι (ελιές)
Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
Ανοσοκαταστολή
Αξιοσημείωτο είναι ότι μόλις πέντε σοβαρά ηλιακά εγκαύματα κατά τη διάρκεια της ζωής μπορούν να διπλασιάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.
Πώς να αναγνωρίσετε τα προειδοποιητικά σημάδια
Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή αντιμετώπιση του μελανώματος. Η μέθοδος ABCDE βοηθά στον εντοπισμό ύποπτων αλλοιώσεων:
A (Asymmetry): Ασυμμετρία – το ένα μισό της ελιάς δεν ταιριάζει με το άλλο
B (Border): Ακανόνιστα ή οδοντωτά όρια
C (Color): Ανομοιόμορφο χρώμα ή παρουσία πολλών αποχρώσεων
D (Diameter): Διάμετρος μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά
E (Evolving): Αλλαγές στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα με την πάροδο του χρόνου
Οποιαδήποτε νέα ή μεταβαλλόμενη αλλοίωση στο δέρμα θα πρέπει να εξετάζεται από δερματολόγο.
Πρόληψη: Πώς να προστατευτείτε
Η πρόληψη είναι το κλειδί για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης μελανώματος:
Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ.
Χρησιμοποιείτε αντηλιακό με ευρύ φάσμα προστασίας (UVA/UVB) και δείκτη SPF 30 ή υψηλότερο, ανανεώνοντάς το κάθε δύο ώρες και μετά το κολύμπι ή την εφίδρωση
Φοράτε προστατευτικά ρούχα, καπέλο με φαρδύ γείσο και γυαλιά ηλίου
Αποφύγετε τα solarium και τις τεχνητές πηγές UV
Ελέγχετε τακτικά το δέρμα σας για τυχόν αλλαγές και επισκεφθείτε τον δερματολόγο σας για ετήσιο έλεγχο
Δράσεις ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης
Κατά τη διάρκεια του Μαΐου, οργανισμοί όπως η American Academy of Dermatology (AAD) και το Skin Cancer Foundation διοργανώνουν εκστρατείες ενημέρωσης, δωρεάν δερματολογικούς ελέγχους και καμπάνιες στα μέσα ενημέρωσης για την προώθηση της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης του μελανώματος.
Στην Ελλάδα, αν και δεν υπάρχει επίσημη εθνική καμπάνια για τον Μάιο, πολλοί δερματολόγοι και ιατρικοί σύλλογοι συμμετέχουν σε διεθνείς δράσεις ή οργανώνουν τοπικές εκδηλώσεις ενημέρωσης, ειδικά ενόψει του καλοκαιριού, όταν η έκθεση στον ήλιο αυξάνεται.
Συμπεράσματα
Ο Μάιος ως Μήνας Ευαισθητοποίησης για το Μελάνωμα αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για την ενημέρωση και την πρόληψη. Η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, η τακτική αυτοεξέταση και οι προληπτικοί δερματολογικοί έλεγχοι μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη μείωση των κρουσμάτων και των θανάτων από μελάνωμα. Ας εκμεταλλευτούμε αυτή την περίοδο για να ενημερωθούμε και να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους αγαπημένους μας.